Toshkentdan zararli korxonalar ko‘chiriladi: bu nimalarni o‘zgartiradi?
O‘zbekiston ekologiyasi mavzusi tobora dolzarb bo‘lib bormoqda. Hukumat Toshkentdagi zararli ishlab chiqarish korxonalarini shahar tashqarisiga ko‘chirishni ma’lum qildi. Bu qaror havoni ifloslantirayotgan va poytaxt aholisi salomatligiga xavf tug‘dirayotgan zavod va ishlab chiqarishlarga taalluqli. Ammo bu oddiy bayonot emas — qaror poytaxt hayoti va uy-joy bozoriga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi.
Nega korxonalar poytaxtdan olib chiqilmoqda
Asosiy sabab — Toshkent havosidagi ifloslanish darajasini kamaytirish. So‘nggi yillarda ekologlar, ayniqsa, sanoat hududlarida zararli moddalar miqdorining oshganini qayd etmoqda.
Shahar hokimligi va tegishli vazirliklar ishlab chiqarishlarning bir qismini aholi zich joylashmagan, infratuzilmasi mavjud sanoat klasterlariga ko‘chirishga qaror qildi.
Bu qadam bir nechta maqsadlarga xizmat qiladi:
- poytaxtdagi ekologik holatni yaxshilash;
- transport infratuzilmasiga tushayotgan yukni kamaytirish;
- mintaqalarda yangi ish o‘rinlarini yaratish.
Toshkent hayoti qanday o‘zgaradi
Oddiy fuqarolar bu o‘zgarishni bir necha sohada sezishadi.
- Havo tozalanadi. Sanoat chiqindilarining kamayishi, ayniqsa bolalar, keksalar va surunkali kasalligi borlar uchun hayot sifatini yaxshilaydi.
- Hududlar jozibador bo‘ladi. Zavodlar joylashgan eski sanoat zonalari turar-joy va ijtimoiy loyihalar uchun istiqbolli hududlarga aylanishi mumkin.
- Shovqin va hid kamayadi. Oldin sanoat liniyalari tinmay ishlagan joylarda endi sokinlik va obodonlashtirish uchun joy paydo bo‘ladi.
Uy-joy bozoriga ta’siri
Zararli ishlab chiqarishlarning ko‘chirilishi ko‘chmas mulk bozoriga bevosita ta’sir qiladi.
- Sanoat hududlaridagi kvartiralar qimmatlashishi mumkin. Zavodlar yo‘qolgach, bu hududlar oilalar uchun yanada qulay va talabgir bo‘ladi.
- Investorlar qiziqishi oshadi. Bo‘shab qolgan sanoat zonalari o‘rnida yangi turar-joy majmualari, savdo markazlari yoki biznes markazlar paydo bo‘lishi mumkin.
- Viloyatlarda yangi loyihalar ko‘payadi. Korxonalar mintaqalarga ko‘chirilgani sababli u yerda ishchilarga uy-joy kerak bo‘ladi — bu esa mahalliy ko‘chmas mulk bozorini jonlantiradi.
Iqtisodiyot va mintaqalarga ta’siri
Zararli ishlab chiqarishlarni poytaxtdan chiqarish nafaqat ekologiya haqida g‘amxo‘rlik, balki iqtisodiy maqsadlarga ham xizmat qiladi. Hukumat quyidagilarga umid qilmoqda:
- poytaxtdagi ortiqcha ishlab chiqarish yukini kamaytirish;
- viloyatlarda yangi ish o‘rinlari yaratish;
- mintaqalarni investorlar uchun jozibador qilish.
Bu o‘zgarishlar natijasida viloyat aholisi o‘z yashash joyida ish topish imkoniga ega bo‘ladi, tadbirkorlar esa yer xarajatlari kamroq bo‘lgan yangi sanoat maydonlarini rivojlantiradi.
Fuqarolar nimalarga e’tibor berishi kerak
Agar siz sanoat zonasi yaqinida yashasangiz, quyidagilarni inobatga oling:
- Toshkentdagi ko‘chmas mulk narxlari asta-sekin o‘sishi mumkin — hozir investitsiya qilish foydali bo‘lishi ehtimoldan yiroq emas;
- ekologik muhit yaxshilanadi, yashash qulayroq bo‘ladi;
- yangi obodonlashtirish loyihalari va ijtimoiy obyektlar paydo bo‘ladi.
Demak, ilgari zavodlar tufayli talab past bo‘lgan hududlar endi poytaxtning yangi o‘sish nuqtalariga aylanishi mumkin.
Toshkent katta o‘zgarishlar arafasida turibdi. Zararli ishlab chiqarishlarning shahar tashqarisiga ko‘chirilishi ekologiyani yaxshilaydi, yashash sharoitini qulaylashtiradi va ko‘chmas mulk bozoriga yangi imkoniyatlar ochadi. Albatta, bu jarayon birdaniga amalga oshmaydi, ammo allaqachon bu qaror poytaxt hayoti va mintaqalarga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini aytish mumkin.
Tez-tez so'raladigan savollar
Korxonalar qachon ko‘chiriladi?
Dastlabki bosqichlar yaqin yillarda boshlanadi, jarayon esa bir necha yil davom etadi.
Havo darhol tozalanadimi?
Korxonalar bosqichma-bosqich ko‘chirilgani sayin natija sezila boshlaydi, asosiy o‘zgarishlar esa jarayon yakunida kuzatiladi.
Uy narxlari qanday o‘zgaradi?
Zavodlar yopilgan yoki ko‘chirilgan hududlarda uy narxlari o‘rtacha 10-20% gacha oshishi mumkin.
Ishchilar taqdiri nima bo‘ladi?
Ko‘pchilik xodimlar yangi klasterlarga o‘tkaziladi, ular uchun zarur sharoitlar yaratiladi.
Bu mintaqalarga foydali bo‘ladimi?
Ha, yangi ish o‘rinlari, soliqlar va infratuzilma rivoji orqali viloyatlar yashash uchun jozibadorroq bo‘ladi.
Muallif
Men – jurnalist va tahlilchiman, MDU jurnalistika fakultetini tamomlaganman. Bugun Realting.uz tahririyatiga rahbarlik qilaman, bu yerda O‘zbekiston ko‘chmas mulk bozori haqida ekspertik kontent yozaman va rivojlantiraman. Men uchun jurnalistika nafaqat kasb, balki hayotni, iqtisodiyotni va doimiy o‘zgarib borayotgan shaharlarni tadqiq qilishning bir usuli. Realting.uz’gacha mustaqil jurnalist bo‘lib ishlaganman: xalqaro va sohaviy nashrlar uchun maqolalar yozdim, Markaziy Osiyo va global tendensiyalarni o‘rgandim. Kino sohasida ham o‘zimni sinab ko‘rdim, diktorlikni o‘rgandim va televideniye kurslarini tamomladim. Bu tajribalar menga mediani chuqurroq anglashga yordam berdi, ammo chinakam kasbimni aynan tahlil va jurnalistikada topdim. Ishdan tashqarida meni ijod va sport ilhomlantiradi. Fotografiya bilan shug‘ullanaman va akvarel bo‘yoqlarda rasm chizaman, shuningdek, shaxmat bo‘yicha sport ustaligiga nomzodman. Bolaligimda xoreografiya bilan shug‘ullanganman, bu esa menga intizom va harakatga muhabbatni singdirdi. Bir necha yil Angliyada yashaganman va aynan u yerda futbol muhitini kashf etdim: o‘shandan beri “Arsenal” jamoasining muxlisiman va unga sodiq qolmoqdaman. Men ishonamanki, haqiqiy professional har tomonlama yetuk inson bo‘lishi kerak. Menga arxitektura va urbanistika, san’at va shaxmat strategiyalari, futbol derbilari va madaniy tadqiqotlar yaqin. Bu qiziqishlar meni chinakam va hayotiy qiladi, demak – o‘quvchida aks-sado topadigan matnlar yaratishga yordam beradi.
