O‘zbekiston ko‘chmas mulk bozori faol o‘zgarishda davom etmoqda. Agar bir necha yil oldin narx oshishi asosan yangi uylar bilan bog‘liq bo‘lsa, 2025 yilda e’tibor ikkilamchi uy-joyga qaratildi. Ko‘plab tahlilchilar va rieltorlar ta’kidlaydiki, ikkilamchi bozor narxlari barqaror o‘sib bormoqda.

Oddiy fuqarolar, investorlar va uy egalari uchun bu nima anglatadi? Shu haqida batafsil tushuntiramiz.

Nega ikkilamchi uy-joy qimmatlashmoqda

Narx oshishi hech qachon tasodifiy bo‘lmaydi. Bu hodisaning aniq sabab va omillari bor, O‘zbekiston misolida ularni bir necha guruhga bo‘lish mumkin.

Birinchidan, tayyor uyga talab oshmoqda. Odamlar yangi uy bitguncha bir necha yil kutishga har doim tayyor emas. Ta’mirlangan va kommunikatsiyalari mavjud tayyor kvartira oilalar uchun yanada jozibali ko‘rinadi.

Ikkinchidan, shaharsozlik. Toshkent, Samarqand, Farg‘ona va boshqa yirik shaharlar aholisi ko‘paymoqda, bu esa bozorda bevosita ta’sir ko‘rsatadi — talab taklifdan oshib ketmoqda.

Uchinchidan, qurilish va ta’mirlash narxlari qimmatlashmoqda. Qurilish materiallari qimmatlashganda, bu nafaqat yangi uylar, balki ikkilamchi bozor uchun ham ahamiyatli bo‘ladi: tayyor uy sotib olish ko‘proq foydali bo‘lib qoladi.

Xaridorlarga ta’siri

Xususan, yosh oilalar uchun qulay narxdagi kvartira topish qiyinlashmoqda. Ikkilamchi uylar ilgari “byudjet varianti” hisoblangan bo‘lsa, hozir narxlar yangi uylar darajasiga yaqinlashmoqda.

Yana bir jihat: yaxshi variantlar tez sotiladi. Masalan, Toshkent markazidagi kvartira bozorda bir necha kun bo‘lishi mumkin, so‘ng darhol xarid qilinadi. Bu xaridorlarni tezroq qaror qabul qilishga va e’lonlarni diqqat bilan kuzatishga majbur qiladi.

Sotuvchilar uchun vaziyat

Sotuvchilar esa foydada.

  • Ular kvartirani yuqori narxda taklif qilishi mumkin va baribir xaridor topiladi.
  • Ikkilamchi uy likvidligi oshmoqda: ko‘chmas mulk tez pulga aylantiriladigan aktivga aylanadi.
  • Eski uyni qo‘shimcha to‘lov bilan yangi uyga almashtirish imkoniyati paydo bo‘ladi.

Ko‘plab uy egalari aynan shunday qilmoqda: “stalinka” yoki panel uyni sotib, katta maydonli zamonaviy uy sotib olishadi.

Investorlar ham chetda qolmaydi

Ko‘chmas mulkni investitsiya sifatida ko‘radiganlar uchun vaziyat ikki tomonlama.

Bir tomondan, bozorda kirish qiyinlashdi — ijara uchun kvartira sotib olish qimmatlashdi. Ammo boshqa tomondan, ijara to‘lovlari narx bilan birga oshmoqda. Xususan, Toshkentda so‘nggi oylar ijara narxi o‘rtacha 15-20% ga ko‘tarildi.

Shunday qilib, ikkilamchi uylar investorlarga hali ham samarali vosita bo‘lib qolmoqda, faqat qaytish muddati biroz cho‘ziladi.

Kelajakda nima bo‘ladi

Mutaxassislar prognoz qiladiki, yaqin yillarda ikkilamchi uy narxlari oshishda davom etadi, 2024 yildagi kabi tez emas. Asosiy sabab — cheklangan taklif va barqaror talab.

Bozor barqarorlashishi ehtimoli ham bor: yangi turar-joy majmualari ko‘payganda va ipoteka dasturlari qulayroq bo‘lganda. Lekin narxlar avvalgidek past darajaga qaytmaydi.

Hozir qanday harakat qilish kerak

Agar siz xaridor bo‘lsangiz:

  • Yangi e’lonlarni kuzating va tez javob bering;
  • Oldindan byudjet va hududni aniqlang, vaqtni yo‘qotmang;
  • Ipotekani ko‘rib chiqing, stavkalar hali nisbatan qulay.

Agar siz sotuvchi bo‘lsangiz:

  • Vaziyatdan foydalaning — yaxshi kvartiralar tez sotiladi;
  • Narxni haddan tashqari oshirmang, aks holda shartnoma cho‘ziladi;
  • Olingan pulni yangi uyga sarmoya qilishni o‘ylang.

O‘zbekiston ikkilamchi uy-joy bozori faol o‘sishni davom ettirmoqda. Xaridorlar uchun bu sinov, sotuvchilar uchun imkoniyat, investorlar uchun esa ehtiyotkorlik bilan harakat qilish sababi. Bir narsa aniq: ko‘chmas mulk mamlakatda kapitalni saqlash va ko‘paytirishning eng ishonchli yo‘llaridan biri bo‘lib qolmoqda.