Toshkentda uy ijarasi migratsiya bosimi ostida: relokantlar ketishi bozorda qanday o‘zgarishlar keltirmoqda
Toshkentdagi uy-joy ijarasi bozori so‘nggi ikki yil ichida haqiqiy “tebranishlar”ni boshdan kechirdi. Dastlab bu yerga IT-mutaxassislar, tadbirkorlar va qo‘shni mamlakatlardan kelgan ishchilar oqimi kelib, talab keskin oshdi, narxlar esa yuqorilab ketdi. Ammo hozir tendensiya o‘zgarib bormoqda: ayrim relokantlar qaytib ketmoqda yoki boshqa davlatlarga ko‘chmoqda. Bu esa poytaxt ijarasi bozorida sezilarli iz qoldirmoqda.
Nega relokantlar Toshkentdan ketmoqda
Sabablar turlicha, ammo asosiylari quyidagicha:
- ayrim mutaxassislar Yevropa yoki Yaqin Sharqdan yangi ish takliflari olishgan;
- hammaning ham Toshkent hayot sur’ati va infratuzilmasiga moslashishiga qiyin bo‘lgan;
- ayrimlar uchun ijara narxi daromad pasayishi fonida qimmat bo‘lib qoldi;
- xodimlarini ko‘chirgan kompaniyalar ofislarini boshqa davlatlarga o‘tkazmoqda.
Natijada ikki yil avval bozorni “qizdirgan” oqim asta-sekin kamaymoqda.
Bu ijara bozoriga qanday ta’sir qildi
Relokantlarning ketishi darhol talabga ta’sir qildi. Ayniqsa, yirik xonadonlar va hovlili uylarga qiziqish pasaydi. Uy egalari ijarachilarni ushlab qolish uchun narxlarni tushirish yoki qo‘shimcha shartlar taklif etishni boshlashgan.
Masalan, 2022 yilda markaz yoki shahar atroflarida 3-4 yotoqxonali uylar $2000-2500 atrofida ijaraga berilgan bo‘lsa, hozir bunday uyni $1500-1800 evaziga topish mumkin.
Mahalliy aholiga bu qanday ta’sir ko‘rsatmoqda
Toshkentliklar uchun vaziyat ijobiy ko‘rinadi:
- uy ijarasi biroz arzonlashmoqda;
- ilgari “qizib ketgan” segmentda endi ko‘proq tanlov paydo bo‘lmoqda;
- uy egalari uzoq muddatli shartnomalarga tayyor.
Ammo bu jarayonning salbiy tomoni ham bor. Ijaraga berish uchun kreditga uy olganlar uchun daromad kamaymoqda. Ba’zilari moliyaviy rejalarini qayta ko‘rib chiqishga majbur bo‘lmoqda.
Bozorni yaqin kelajakda nima kutmoqda
Mutaxassislarning fikricha, Toshkent ijara bozori asta-sekin muvozanat topadi. Asosiy prognozlar quyidagicha:
- narxlar barqarorlashadi: keskin pasayish bo‘lmaydi, ammo “qizish” bosiladi;
- talab qayta taqsimlanadi: o‘rta sinf kvartiralari talabda qoladi, qimmat uylarga esa ijarachi topish qiyinlashadi;
- yangi ijarachilar paydo bo‘ladi: bo‘shagan uylarga mahalliy tadbirkorlar, xorijiy mutaxassislar va ilgari bunday uylarni ijaraga ololmagan oilalar joylashadi.
Amaliy misollar:
- Mirzo Ulug‘bek tumanida, relokantlar ko‘p yashagan joylarda, uy narxlari 15–20% ga tushdi;
- Chilonzorda esa o‘rta segmentdagi kvartiralarga talab saqlanib qolgan — bu yerga mahalliy oilalar ko‘chib o‘tmoqda;
- Ko‘chmas mulk agentliklari uylarning ijaraga berilish muddati deyarli ikki barobar cho‘zilganini aytmoqda.
Nimalarga e’tibor berish kerak
Uy egalari uchun: uzoq muddatli ijara va moslashuvchan shartlar (masalan, bosqichma-bosqich to‘lov) eng maqbul yo‘l.
Ijarachilar uchun: hozir savdolashish uchun qulay davr — narxni tushirish yoki qo‘shimcha sharoit (mebel, ta’mir va h.k.) olish mumkin.
Har ikki tomon uchun: shartnomalar aniq muddatlar va majburiyatlar bilan rasmiylashtirilishi zarur.
Migratsiya oqimi pasaygani va relokantlar ketishi Toshkent ijara bozorini sovutmoqda. Ammo bu tabiiy jarayon — natijada uy-joy mahalliy aholi uchun qulayroq bo‘ladi. Uzoq muddatda bozor muvozanat topadi, uy egalari esa ijarachilar bilan yanada moslashuvchan ishlashni o‘rganadi.
Tez-tez so'raladigan savollar
Toshkentda uy ijarasi haqiqatan ham arzonlashdimi?
Ha, ayniqsa katta uylar va qimmat kvartiralarda — pasayish 15-20% gacha.
Narxlar keyin qanday bo‘ladi?
Bozor asta barqarorlashadi, keskin tushish kutilmaydi.
Hozir uy ijaraga olish uchun qulay paytmi?
Ha, aynan hozir — taklif ko‘p, narxlar esa pasaygan.
Relokantlar ketishi kimga ko‘proq ta’sir qildi?
Asosan xorijliklarga mo‘ljallangan qimmat uy egalari bundan zarar ko‘rmoqda.
Uy egalari uchun tavsiya
Narxni real darajada belgilash, uzoq muddatli shartnoma tuzish va savdolashuvga tayyor turish muhim.
Muallif
Men – jurnalist va tahlilchiman, MDU jurnalistika fakultetini tamomlaganman. Bugun Realting.uz tahririyatiga rahbarlik qilaman, bu yerda O‘zbekiston ko‘chmas mulk bozori haqida ekspertik kontent yozaman va rivojlantiraman. Men uchun jurnalistika nafaqat kasb, balki hayotni, iqtisodiyotni va doimiy o‘zgarib borayotgan shaharlarni tadqiq qilishning bir usuli. Realting.uz’gacha mustaqil jurnalist bo‘lib ishlaganman: xalqaro va sohaviy nashrlar uchun maqolalar yozdim, Markaziy Osiyo va global tendensiyalarni o‘rgandim. Kino sohasida ham o‘zimni sinab ko‘rdim, diktorlikni o‘rgandim va televideniye kurslarini tamomladim. Bu tajribalar menga mediani chuqurroq anglashga yordam berdi, ammo chinakam kasbimni aynan tahlil va jurnalistikada topdim. Ishdan tashqarida meni ijod va sport ilhomlantiradi. Fotografiya bilan shug‘ullanaman va akvarel bo‘yoqlarda rasm chizaman, shuningdek, shaxmat bo‘yicha sport ustaligiga nomzodman. Bolaligimda xoreografiya bilan shug‘ullanganman, bu esa menga intizom va harakatga muhabbatni singdirdi. Bir necha yil Angliyada yashaganman va aynan u yerda futbol muhitini kashf etdim: o‘shandan beri “Arsenal” jamoasining muxlisiman va unga sodiq qolmoqdaman. Men ishonamanki, haqiqiy professional har tomonlama yetuk inson bo‘lishi kerak. Menga arxitektura va urbanistika, san’at va shaxmat strategiyalari, futbol derbilari va madaniy tadqiqotlar yaqin. Bu qiziqishlar meni chinakam va hayotiy qiladi, demak – o‘quvchida aks-sado topadigan matnlar yaratishga yordam beradi.
