Oilalar va investorlar tobora ko‘proq viloyatlarga e’tibor qaratmoqda. Buning sababi aniq: uylar arzonroq, raqobat kamroq, yer yoki uyga qurilishning ilk bosqichidayoq sarmoya kiritish imkoniyati katta. Ammo jozibali narx bilan birga xavflar ham keladi.

Viloyatlarda uy-joy xarid qilish muvaffaqiyatli investitsiyaga aylanishi ham, hujjatdagi muammolar, firibgarlik yoki sifatsiz infratuzilma tufayli katta boshog‘riqqa aylanishi ham mumkin. Keling, xaridorni poytaxtdan tashqarida kutib turadigan “yashirin toshlar”ni ko‘rib chiqamiz.

Huquqiy xavflar

Eng avvalo, ko‘chmas mulkni huquqiy tekshirish zarur. Viloyatlarda ko‘pincha kadastr hujjatlarisiz yoki turli cheklovlar bilan sotilayotgan obyektlar uchraydi.

Nimani tekshirish kerak:

  • kadastr pasporti va aniq manzil mavjudligi;
  • mulk huquqi — asl egasi kimligi;
  • uyda qarz yoki musodara bor-yo‘qligi;
  • amaldagi reja texnik pasportga mos keladimi.

Agar uy ruxsatsiz qurilgan yoki qayta rejalashtirilgan bo‘lsa, bitimni ro‘yxatdan o‘tkazishda rad javobini olishingiz mumkin.

Firibgarlik xavfi

Toshkentdan tashqarida soxta hujjatlar bilan uy sotish holatlari tez-tez uchraydi. Xaridor shartnoma imzolagach, haqiqiy egasi butunlay boshqa odam chiqib qolishi mumkin.

Yana bir usul — shartnomaga “hiyla” bandlarni kiritish. Masalan, yashirin to‘lovlar yoki pulni qaytarish shartlari shunday yoziladiki, amalda undan foydalana olmaysiz. Bu — viloyatlarda uy xaridida keng tarqalgan firibgarlik.

Moliyaviy xavfsizlik

Har qanday bitim bank orqali amalga oshirilishi kerak. “Naqd pulni qo‘lga berish” — yo‘qotishning to‘g‘ridan-to‘g‘ri yo‘lidir. Eng to‘g‘ri yo‘l — akkreditiv yoki depozit hisobvarag‘idan foydalanish.

Yana bir vosita — titul sug‘urtasi. Agar bitim haqiqiy emas deb topilsa, sug‘urta kompaniyasi zararlaringizni qoplaydi.

Infratuzilma va texnik xavflar

Hujjatlar joyida bo‘lsa ham, uy yashashga yaroqsiz bo‘lishi mumkin. Eng ko‘p uchraydigan muammolar:

  • suv va elektr ta’minotidagi uzilishlar;
  • isitish tizimi yo‘qligi;
  • yomon yo‘llar va transport;
  • sanoat hududlari yoki ekologik noqulay joylarga yaqinlik.

Shuning uchun obyektni shaxsan ko‘rib chiqish va qo‘shnilar bilan suhbatlashish muhim.

Quruvchini tekshirish (yangi qurilishlar uchun)

Viloyatda yangi uy xarid qilish jozibador ko‘rinsa-da, xavf ko‘proq. Ko‘p hollarda quruvchilar barcha ruxsatnomalarsiz ish boshlaydi yoki qurilishni yarim yo‘lda tashlab qo‘yadi.

Nima qilish kerak:

  • quruvchini rasmiy portallarda tekshirish;
  • xaridorlarning sharhlarini o‘qish;
  • infratuzilma (bolalar maydonchalari, yo‘llar, kommunikatsiyalar) tugallangan-tugallanmaganini aniqlash.

Xavfsiz xarid bo‘yicha tavsiyalar

Moliyaviy yo‘qotish va asabiylikni oldini olish uchun oddiy qoidalarga amal qiling:

  • Har doim yurist va notarius bilan maslahat qiling.
  • Ob’ektni my.gov.uz va kadastr bazalari orqali tekshiring.
  • Uyni shaxsan ko‘rib chiqing, qo‘shnilardan holatini so‘rang.
  • Takliflarni solishtiring: ko‘pincha “viloyat ikkilamchi uy bozori” deganda sifat past, narxi esa yuqori obyektlar taklif qilinadi.
  • Budjetni zaxira bilan rejalashtiring — ta’mir yoki kommunikatsiyaga ulanish uchun qo‘shimcha xarajat kerak bo‘lishi mumkin.

Viloyatlarda ko‘chmas mulk xaridida xavf doim mavjud — huquqiy muammolardan tortib oddiy suv ta’minotigacha. Ammo hujjatlarni tekshirib, faqat rasmiy yo‘llar orqali ish yuritsangiz, xarid foydali va xavfsiz bo‘lishi mumkin. Eng muhimi — shoshilmaslik va sotuvchilarning va’dalariga emas, faktlarga suyanish.