Toshkentda «Yevropadagidek» ko‘cha ochilgani haqida xabarlar tarqalganda, ko‘pchilik bunga ehtiyotkorlik bilan yondashdi. Chunki balandparvoz e’lonlar ko‘pincha yuzaki loyihalar bilan tugaydi. Ammo «O‘zbekiston ovozi» ko‘chasida sayr qilganlardan so‘ng, detallarga e’tibor berib, shaharliklarning fikrlarini o‘rganganimizda ma’lum bo‘ldiki: faxrlansa arziydigan jihatlar bor, lekin to‘g‘rilash talab qilinadigan tomonlar ham yetarli. Quyida — kuzatuvlar va aholining fikrlari asosida tayyorlangan tahlil: qanday yechimlar muvaffaqiyatli bo‘lgan, qaysi jihatlar savol tug‘diradi va ularni qanday yaxshilash mumkin.

Yevropacha uslubdagi ko‘cha haqida

Yangi «O‘zbekiston ovozi» ko‘chasi Mirzo Ulug‘bek tumanida 2,1 km masofaga cho‘zilgan.

Loyihani rossiyalik «Lyudi Arxiteks» kompaniyasi Ze Projekt team jamoasi bilan hamkorlikda ishlab chiqqan.

Asosiy g‘oya: oddiy yo‘l emas, balki jamoat maydoni — piyodalar zonasi, yashil hududlar, kafe, savdo nuqtalari, veloyo‘laklar.

Loyihaning kuchli jihatlari bor — ayniqsa vizual yechim va jamoaviy foydalanish nuqtai nazaridan. Ammo ayrim kamchiliklar bartaraf etilmasa, ko‘chaning ahamiyati pasayib ketishi mumkin.

Muvaffaqiyatli chiqqan tomonlar

  • Shaharliklar uchun yangi jamoat makoni. Endi ko‘cha faqat avtomobillar uchun emas. Sayr, uchrashuv, dam olish uchun joylar yaratilgan: o‘rindiqlar, gulzorlar, yoritish tizimi. Ya’ni ko‘chani “jonlantirish” maqsadi ko‘rinib turibdi. Bu juda muhim — ko‘cha “korridor” emas, hayot kechadigan makonga aylanishi kerak.
  • Veloyo‘laklar va faol transport infratuzilmasi. 1050 metr veloyo‘lak barpo etilishi — ijobiy signal. To‘liq tizim emas, ammo velomadaniyatni rivojlantirish uchun asos bor. Velostoykalar va veloparkovkalar qo‘shilgani ham quvonarli.
  • Savdo va ish o‘rinlari. Rekonstruksiyadan oldin ko‘chada 104 ta savdo/xizmat nuqtasi bo‘lgan bo‘lsa, hozir 123 taga yetgan.

248 ta ish o‘rni yaratilgan.

Iqtisodiy samaradorlik (daromad, byudjetga tushum) OAVda qayd etilgani — muhim: ko‘cha faqat chiroy emas, iqtisodiy natija ham bermoqda.

  • Muhandislik ishlari. Yangi drenaj tarmoqlari, kommunikatsiyalar ta’miri, yoritish, axlat qutilari, belgilar — bu narsalar darhol sezilmaydi, ammo shularsiz biror loyiha uzoqqa bormaydi.

Muammolar (yoki yaxshi ishlamaydigan jihatlar) va yechimlar

Eng yaxshi g‘oya ham detallar hisobga olinmasa, samara bermaydi. Mana asosiy muammolar:

  1. Parkovkalar va transport oqimi.
  2. Pullik parkovkalar (140 ta joy) ochilganiga qaramay, bu son yuqori zichlikdagi hudud uchun juda kam. Uy-joylar orasida mashina qo‘yish muammosi kuchaygan, hovlilar to‘lib ketgani aytilmoqda.

Yechimlar:

  • Ko‘chaga yaqin hududlarda yer osti yoki ko‘p qavatli parkovkalar qurish.
  • Turar joy qismiga avtomobil kirishini cheklash yoki rezidentlar uchun alohida tartib joriy qilish.
  • Real vaqt rejimida bo‘sh joylarni ko‘rsatadigan “aqlli parkovka” tizimini joriy etish.
  1. Tun bo‘yi shovqin.

Kafe va ovqatlanish joylari tungi vaqtda ham ishlashi sababli aholi shovqindan shikoyat qilmoqda: musiqa, mehmonlar shovqini.

Yechimlar:

  • Turar joylarga yaqin hududlarda kafelar ish vaqtini cheklash (23:00–24:00 gacha).
  • Bino fasadlariga shovqinga qarshi materiallar o‘rnatish.
  • “Tinchlik soatlari”ni joriy etish va qat’iy nazorat.
  1. Piyodalar uchun qulaylik va qoplama sifati.

Ba’zi to‘siqlar va tumbalar yo‘l bilan bir xil rangda bo‘lgani uchun odamlar ularga urilib tushayotgani aytilmoqda.
Shuningdek, axlat yig‘ilishi masalasi bor — tozalash xizmati ulgurmayapti.

Yechimlar:

  • Tumbalar, bordyurlarni kontrast ranglarda qayta dizayn qilish.
  • Tozalash ishlarini ko‘paytirish — ayniqsa tunda va ertalab.
  • Zamonaviy axlat qutilari va chiqindi saralash nuqtalarini o‘rnatish.
  1. Tijorat va turar joy muvozanati.

Ko‘chaning haddan tashqari “savdo hududi”ga aylanishi aholiga yoqmayapti. Tez ovqatlanish nuqtalari ko‘paygani bois mahalliy muhit “shovqinli” bo‘lib bormoqda.

Yechimlar:

  • Biznes turlarini zonalash: tinch faoliyat turlari — turar joyga yaqin, shovqinli nuqtalar — uzoqroq joylashishi kerak.
  • Yangi nuqtalarni ochishda aholining fikrini inobatga olish.
  • Mahalla va uy-joy qo‘mitalari bilan muvofiqlashtirish.
  1. Ekspluatatsiya va parvarish.

Ko‘cha chiroyli bo‘lishi — vaqtincha. Agar parvarish bo‘lmasa, natija uzoqqa bormaydi.

Yechimlar:

  • Yashillik, yoritish, tozalash uchun muntazam byudjet.
  • Mas’ul tashkilotni belgilash (kommunal xizmat yoki hokimiyat).
  • Xususiy sektorni jalb qilish — kafe va do‘konlar parvarishga hissa qo‘sha oladi.

Bu o‘zgarishlar shaharliklarga va bozorga qanday ta’sir qildi?

Shahardagi har qanday o‘zgarish nafaqat ko‘rinish, balki iqtisodiyot, kundalik odatlar va kayfiyatga ta’sir qiladi. «O‘zbekiston ovozi» ko‘chasidagi rekonstruksiya ham shunday bo‘ldi. Yangi plitka va veloyo‘laklar ortida butun bir jarayon turibdi: uy narxlarining o‘sishi, ish o‘rinlari, biznes va aholi o‘rtasidagi ziddiyatlar.

  • Sifatli yashash muhiti. Aholi sayr qiladigan, dam oladigan jamoat makoniga ega bo‘ldi.
  • Ko‘chmas mulk narxining oshishi. Yevropa uslubidagi ko‘cha tuman nufuzini oshiradi, bu esa kvartiralar narxiga ta’sir qilishi mumkin.
  • Yangi biznes imkoniyatlari. Mijozlar ko‘payadi, daromad oshadi.
  • Mahalliy biznesning siqib chiqarilishi riski. Hudud “qimmat” va turistlarga yo‘naltirilgan joyga aylansa, kichik biznesni siqib chiqarishi yoki ijara narxlarini oshirishi mumkin.
  • Transportdagi noqulayliklar. Parkovka masalasi hal qilinmasa, tirbandlik va uyga kirib borish muammosi kuchayadi.

«O‘zbekiston ovozi» loyihasi Toshkent urbanizatsiyasi yo‘lida jasoratli qadam bo‘ldi. Shahar uchun sifatli jamoat makoni paydo bo‘ldi — veloyo‘laklar, dam olish joylari, yashil hududlar.

Ammo mayda detallar mas’uliyatli yondashuvni talab qiladi: parkovka, shovqin, ekspluatatsiya, aholi va biznes manfaatlari. Bu kamchiliklar tezda bartaraf etilsa, ko‘cha Toshkent urbanizmining haqiqiy namunasi bo‘lishi mumkin.

Manba: gazeta.uz.