O‘zbekistonda ko‘p qavatli uylar uchun yer faqat QQS to‘lovchilariga sotiladi
O‘zbekistonda qurilish qoidalariga muhim o‘zgartirish kiritildi: endilikda ko‘p qavatli turar-joylar (MKD) uchun yer maydonlarini faqat qo‘shilgan qiymat solig‘i (QQS) to‘lovchi kompaniyalar sotib olishi mumkin. Bu qaror qurilish sohasi vakillari hamda bo‘lajak uy egalari orasida muhokamaga sabab bo‘ldi. Chunki bu to‘g‘ridan-to‘g‘ri uy-joy bozoriga ta’sir qiladi.
Nega QQS talabi joriy qilindi?
Qonunning asosiy maqsadi — bozorni shaffof qilish va tasodifiy o‘yinchilarni chiqarib tashlash. QQS to‘lovchilar odatda yirik yoki o‘rta kompaniyalar bo‘lib, ularning hisob-kitobi tartibli, soliq to‘lovlari muntazam.
Hokimiyat bu orqali:
- bir kunlik firmalarni bozorga kiritmaslik;
- quruvchilarning javobgarligini kuchaytirish;
- soliq tushumlarini tartibga solishni ko‘zlamoqda.
Aslida gap kichik va tajribasiz o‘yinchilarni cheklash haqida ketmoqda. Ko‘pincha ular o‘z majburiyatlarini bajarolmay, qurilishlarni muzlatib qo‘yardi.
Bu uy-joy bozoriga qanday ta’sir qiladi?
Endilikda MKD uchun yer sotib olish auksionlarida faqat “oq” faoliyat yurituvchi kompaniyalar qatnasha oladi.
Odatdagi fuqarolar uchun oqibatlari ikki xil bo‘lishi mumkin:
- Uylar ishonchliroq bo‘ladi. Tajribali kompaniyalar yer oladi, qurilishlarning yarim yo‘lda qolish xavfi kamayadi.
- Narxlar oshishi ehtimoli bor. Raqobat kamayishi kvadrat metr narxining ko‘tarilishiga olib kelishi mumkin.
- Tanlov torayadi. Bozor bir xillashib, arzon variantlar kamayishi mumkin.
Xaridorlarga tavsiyalar
- Bozor yangiliklarini kuzating. O‘zgarishlar asta-sekin narxlarga ta’sir qiladi.
- Takliflarni solishtiring. Hatto yirik kompaniyalar ham yangi hududlarda o‘zaro raqobatlashadi.
- Ipotekani oldindan rasmiylashtiring. Narxlar ko‘tarilsa, fiksatsiya qilingan stavka foydali bo‘lishi mumkin.
- Quruvchining obro‘sini tekshiring. Yangi talablar joriy etilgan bo‘lsa-da, kompaniyaning oldingi loyihalarini o‘rganish zarur.
Yangi qoida — MKD uchun yer faqat QQS to‘lovchilariga sotilishi — qurilish sohasida tartibni mustahkamlashga xizmat qiladi. Bu fuqarolarga yangi uylarning ishonchliligi borasida ko‘proq kafolat bersa-da, narxlarning oshishi ehtimoli ham yuqori. Shunday ekan, uy olishni rejalashtirayotganlar vaziyatni diqqat bilan kuzatib, yangi sharoitlarga tayyor bo‘lishlari lozim.
Tez-tez so'raladigan savollar
Nega O‘zbekistonda MKD uchun yer xaridorlariga cheklov qo‘yildi?
Bir kunlik firmalarni kamaytirish va uy-joy bozorini shaffof qilish uchun.
Bu kvartira narxlariga qanday ta’sir qiladi?
Raqobat kamayishi sababli narxlarning biroz oshishi mumkin.
Arzon uylar kamayadimi?
Ha, kichik kompaniyalar ishtirok eta olmagani uchun byudjet variantlari qisqarishi ehtimoli bor.
Bu yangi qurilishlarni ishonchliroq qiladimi?
Ha, chunki yer asosan yirik va ishonchli quruvchilarga beriladi.
Uy sotib olishni rejalashtirganlarga nima maslahat beriladi?
Bozorni kuzatish, ipotekani oldindan ko‘rib chiqish va yaxshi obro‘li loyihalarni tanlash.
Muallif
Men – jurnalist va tahlilchiman, MDU jurnalistika fakultetini tamomlaganman. Bugun Realting.uz tahririyatiga rahbarlik qilaman, bu yerda O‘zbekiston ko‘chmas mulk bozori haqida ekspertik kontent yozaman va rivojlantiraman. Men uchun jurnalistika nafaqat kasb, balki hayotni, iqtisodiyotni va doimiy o‘zgarib borayotgan shaharlarni tadqiq qilishning bir usuli. Realting.uz’gacha mustaqil jurnalist bo‘lib ishlaganman: xalqaro va sohaviy nashrlar uchun maqolalar yozdim, Markaziy Osiyo va global tendensiyalarni o‘rgandim. Kino sohasida ham o‘zimni sinab ko‘rdim, diktorlikni o‘rgandim va televideniye kurslarini tamomladim. Bu tajribalar menga mediani chuqurroq anglashga yordam berdi, ammo chinakam kasbimni aynan tahlil va jurnalistikada topdim. Ishdan tashqarida meni ijod va sport ilhomlantiradi. Fotografiya bilan shug‘ullanaman va akvarel bo‘yoqlarda rasm chizaman, shuningdek, shaxmat bo‘yicha sport ustaligiga nomzodman. Bolaligimda xoreografiya bilan shug‘ullanganman, bu esa menga intizom va harakatga muhabbatni singdirdi. Bir necha yil Angliyada yashaganman va aynan u yerda futbol muhitini kashf etdim: o‘shandan beri “Arsenal” jamoasining muxlisiman va unga sodiq qolmoqdaman. Men ishonamanki, haqiqiy professional har tomonlama yetuk inson bo‘lishi kerak. Menga arxitektura va urbanistika, san’at va shaxmat strategiyalari, futbol derbilari va madaniy tadqiqotlar yaqin. Bu qiziqishlar meni chinakam va hayotiy qiladi, demak – o‘quvchida aks-sado topadigan matnlar yaratishga yordam beradi.
