O‘quv markazlari va ofislarga yaqin tijorat ko‘chmas mulki: O‘zbekistonda biznes uchun yashirin imkoniyatlar
O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki bozori yangi bosqichga kirib bormoqda. Bir tomondan, yangi savdo va ofis markazlari ko‘paymoqda, zamonaviy turar-joy majmualarining birinchi qavatlarida do‘kon va xizmat ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan maydonlar qurilmoqda. Ikkinchi tomondan, tadbirkorlar joy tanlashda ancha talabchan bo‘lib qolishdi. Bugun shunchaki kvadrat metr ijaraga olishning o‘zi kifoya emas — joylashuv ham muhim.
Ayniqsa, ofislar va o‘quv muassasalari ko‘p to‘plangan hududlarda tijorat ko‘chmas mulkiga bo‘lgan talab oshgan. Bu bejiz emas. O‘quv maskanlari va ofis klasterlari doimiy odam oqimini shakllantiradi — talabalar, xodimlar, mijozlar. Bu biznes uchun barqarorlik, investor uchun esa prognoz qilinadigan daromaddir.
Bir necha yil avval asosiy e’tibor markaziy ko‘chalar va yirik bozorlar atrofida bo‘lgan bo‘lsa, bugun tendensiya o‘zgardi. Endi odamlar kunining katta qismini o‘tkazadigan hududlar — ish joyi yoki o‘quv binosi yonidagi joylar — ancha ustunlikka ega.
Nima uchun ofislar va o‘quv markazlariga yaqinlik muhim?
Ofislar va universitetlar atrofidagi hududlar tabiiy ravishda “harakat nuqtasi” hisoblanadi. Bu yerda har doim odam bor, energiya bor, pul aylanishi bor.
Bunday joylarda biznes bir vaqtning o‘zida bir nechta afzalliklarga ega bo‘ladi:
- Doimiy mijozlar oqimi. Xodimlar va talabalar har kuni bir xil yo‘llardan o‘tadi. Ular ishga ketayotib yoki darslar orasida kofe olish, yengil tamaddi qilish, kiyimni kimyoviy tozalashga topshirish uchun aynan shu hududlardan foydalanadi.
- Brendning tez tanilishi. Kuniga yuzlab odamlar ko‘radigan joyda joylashgan biznes katta reklamasiz ham mashhur bo‘ladi.
- Barqaror daromad. Mavsumiy savdo hududlaridan farqli o‘laroq, ofis va universitet atrofidagi joylar yil davomida faol.
- Infratuzilmaning tez rivojlanishi. Ofislar va oliygohlar bor joyda yangi kafe, dorixona, xizmat ko‘rsatish shoxobchalari paydo bo‘ladi. Bu jarayon o‘zaro bog‘liq.
Bunga misollar ko‘p. Masalan, Toshkentdagi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti atrofida so‘nggi uch yil ichida o‘nlab kafe va mini-nonvoyxonalar ochildi. IT Park Uzbekistan hududida esa kichik restoranlar, fotostudiyalar va dizayn studiyalariga talab ortmoqda.
Xuddi shunday o‘sish Samarkandda ham kuzatilmoqda — pedagogika universiteti atrofida yangi “yoshlar klasteri” shakllanmoqda.
Tijorat maydoni ijarasi uchun istiqbolli hududlar
To‘g‘ri hududni tanlash — biznesning yarim muvaffaqiyati. Kichik biznes ham to‘g‘ri joyda bo‘lsa, katta daromad keltirishi mumkin. Bugun O‘zbekistonda quyidagi yo‘nalishlar ayniqsa e’tiborda:
1. Toshkent — asosiy markaz
Poytaxt bozorning yetakchisi bo‘lib qolmoqda.
Mirabad, Yunusobod va Yakkasaroy tumanlarida ofislar, banklar, IT-kompaniyalar va o‘quv markazlarining zichligi yuqori. Bu hududlarda kofeyna, kichik do‘kon, klining xizmati, dorixona va go‘zallik studiyalariga talab katta.
Yangi turar-joy majmualarining birinchi qavatidagi tijorat maydonlari ayniqsa ommabop. Bu yerlar minimarket yoki salonlar uchun juda qulay.
2. Yashnobod va Sergeli
Bu hududlar tez rivojlanmoqda. Bu yerda kollejlar, xususiy maktablar va sport akademiyalari faol qurilmoqda. Yangi transport yo‘llari tufayli talabalar uchun qulaylik ortmoqda.
O‘quv dargohlari yaqinidagi maydonlar kofeyna, o‘quv markazi, sartaroshxona, elektronika do‘koni uchun juda maqbul.
3. Samarkand, Namangan va Farg‘ona
Viloyatlarda ham xuddi shunday jarayon ketmoqda. Universitetlar va biznes markazlari atrofida xizmat ko‘rsatish, kafe, mini-ofislar uchun talab oshmoqda.
Samarkandda yangi SamDU kampusi yonidagi tijorat maydonlari ijarasi bir yil ichida 12% oshgan. Sababi oddiy — talabalar oqimiga yaqinlik.
Tijorat ko‘chmas mulki bozoridagi hozirgi tendensiyalar
Bozor asta-sekin professional tus olmoqda. Endi faqat maydonning o‘lchami emas, balki kontseptsiya, atrof-muhit va transport qulayligi ham inobatga olinadi.
Asosiy tendensiyalar:
- Kichik maydonlarga talab ortmoqda. 30–80 m² maydonlar kofeyna, kichik do‘kon, yetkazib berish xizmati uchun yetarli.
- Yangi turar-joy majmualari atrofida imkoniyatlar kengaymoqda. Quruvchilar loyiha bosqichida tijorat maydonlarini rejalashtirmoqda.
- “Aqlli” ofis va savdo joylariga investitsiya. Tayyor ventilyatsiya va muhandislik tizimlari bilan beriladigan maydonlar boshlang‘ich xarajatlarni kamaytiradi.
- Kombinatsiyalangan formatlar. Kofeyna + koverking, do‘kon + dam olish zonasi kabi yechimlar ko‘paymoqda.
Mutaxassislar kelgusi yillarda bozor o‘sishda davom etishini prognoz qilmoqda, ayniqsa Toshkent va yirik viloyat markazlarida. Universitet infratuzilmasi, yangi ofislar va biznes klasterlar paydo bo‘lishi talabni kuchaytiradi.
Qayerdan yaxshi ijara joyini topish mumkin?
Ofislar va universitetlarga yaqin joylashgan tijorat ko‘chmas mulki — bu shunchaki trend emas, balki barqaror biznes strategiyasi.
Tadbirkor uchun — doimiy mijozlar, investor uchun — mavsumga bog‘liq bo‘lmagan daromad, shahar uchun — qulay infratuzilma.
Eng yaxshi joyni tanlashda uch omil muhim: odamlar oqimi, transport qulayligi va rivojlanish salohiyati.
Ofis markazlari, oliygohlar va yangi qurilishlar ko‘p joylashgan hududlar — eng istiqbolli nuqtalardir.
Tez-tez so'raladigan savollar
Ofislarga yaqin joylarda qaysi biznes turlari eng yaxshi ishlaydi?
Kafe, kofeyna, yetkazib berish xizmati, kichik oziq-ovqat do‘konlari, gullar do‘koni. Shuningdek, kimyoviy tozalash va mini-fitness studiyalar ham talabgir.
Yotoqxona hududidagi o‘quv markazi yonidan joy olishning foydasi bormi?
Ha, agar yon-atrofda bir nechta maktab yoki kollej bo‘lsa. Yoshlar segmenti faol va qulay xizmatlarni tez qabul qiladi.
Qaysi maydonlar eng likvid hisoblanadi?
100 m² gacha bo‘lgan tijorat maydonlari eng ko‘p talab qilinadi. Ular turli biznes turlari uchun mos.
Toshkent yoki viloyatlarda istiqbolli hududni qanday aniqlash mumkin?
Odamlar oqimini, ofislar va universitetlarni, yangi turar-joy majmualari qurilayotganini kuzating. Bank, dorixona, kafe ochilgan bo‘lsa — bu hudud allaqachon jonlangan.
Keyingi yillarda ijara narxlari qanday o‘zgaradi?
Toshkent va Samarkandda narxlar asta-sekin oshadi. Ammo yangi rivojlanayotgan hududlarda hali imkoniyatlar ko‘p — eng zukko tadbirkorlar aynan shu joylardan boshlayapti.
Muallif
Men – jurnalist va tahlilchiman, MDU jurnalistika fakultetini tamomlaganman. Bugun Realting.uz tahririyatiga rahbarlik qilaman, bu yerda O‘zbekiston ko‘chmas mulk bozori haqida ekspertik kontent yozaman va rivojlantiraman. Men uchun jurnalistika nafaqat kasb, balki hayotni, iqtisodiyotni va doimiy o‘zgarib borayotgan shaharlarni tadqiq qilishning bir usuli. Realting.uz’gacha mustaqil jurnalist bo‘lib ishlaganman: xalqaro va sohaviy nashrlar uchun maqolalar yozdim, Markaziy Osiyo va global tendensiyalarni o‘rgandim. Kino sohasida ham o‘zimni sinab ko‘rdim, diktorlikni o‘rgandim va televideniye kurslarini tamomladim. Bu tajribalar menga mediani chuqurroq anglashga yordam berdi, ammo chinakam kasbimni aynan tahlil va jurnalistikada topdim. Ishdan tashqarida meni ijod va sport ilhomlantiradi. Fotografiya bilan shug‘ullanaman va akvarel bo‘yoqlarda rasm chizaman, shuningdek, shaxmat bo‘yicha sport ustaligiga nomzodman. Bolaligimda xoreografiya bilan shug‘ullanganman, bu esa menga intizom va harakatga muhabbatni singdirdi. Bir necha yil Angliyada yashaganman va aynan u yerda futbol muhitini kashf etdim: o‘shandan beri “Arsenal” jamoasining muxlisiman va unga sodiq qolmoqdaman. Men ishonamanki, haqiqiy professional har tomonlama yetuk inson bo‘lishi kerak. Menga arxitektura va urbanistika, san’at va shaxmat strategiyalari, futbol derbilari va madaniy tadqiqotlar yaqin. Bu qiziqishlar meni chinakam va hayotiy qiladi, demak – o‘quvchida aks-sado topadigan matnlar yaratishga yordam beradi.
