O‘zbekistonda ofis ko‘chmas mulki bozori so‘nggi yillarda sezilarli yangilanmoqda. Yevropa, Osiyo va Yaqin Sharqdan kirib kelayotgan kompaniyalar Tashkentda filiallar ochmoqda va zamonaviy ish maydonlarini izlamoqda. Xorijiy bizneslar kirib kelishi bilan sifatli ofis maydonlariga talab ham ortmoqda. Bu esa ofis egalariga yangi imkoniyatlar yaratadi — nafaqat ofisni ijaraga berish, balki buni uzoq muddatli va barqaror shartlarda amalga oshirish mumkin.

Shu bilan birga, xorijiy kompaniyalarga ofis ijaraga berish oddiy jarayon emas. Bu huquqiy jihatlarni bilishni, to‘g‘ri rasmiylashtirilgan shartnoma tuzishni va chet ellik ijara oluvchilarning ofisdan nimani kutishini tushunishni talab qiladi.

Yuridik va ma’muriy masalalar

Xorijiy kompaniyaga ofis ijaraga berishdan oldin huquqiy jarayonlarni yaxshi o‘rganib chiqish kerak. Bir qarashda hammasi oddiy: shartnoma tuzildi va to‘lov olindi. Ammo chet el kompaniyalari bilan ishlaganda bir qator nozik jihatlar paydo bo‘ladi: vakolatxona ro‘yxati, soliqqa tortish, hisob-kitob valyutasi, hamda manzil bo‘yicha talablar. Bu bosqichdagi xatoliklar soliq bilan bog‘liq muammolarga yoki shartnomaning haqiqiy emas deb topilishiga olib kelishi mumkin.

Zarur hujjatlar va ro‘yxatdan o‘tish

Agar ijara oluvchi xorijiy tashkilot bo‘lsa, undan vakolatxona tashkil etish (Permanent Establishment, PE) yoki akkreditatsiya talab qilinishi mumkin.

Vakolatxonalarni ro‘yxatdan o‘tkazish Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 7-fevraldagi 76-son qarori bilan tartibga solingan. Unda akkreditatsiya tartibi va yuridik manzilga qo‘yiladigan talablar belgilangan.

Ofis ijaraga berilganda arendatorning binoda qonuniy asosda faoliyat yuritayotganiga va barcha hujjatlar to‘g‘ri rasmiylashtirilganiga ishonch hosil qilish kerak.

Ijara shartnomasi va soliqqa tortish

Ijara shartnomasi soliq organlarida ro‘yxatdan o‘tishi shart. Chet elliklarga berilgan tijorat ko‘chmas mulkidan olinadigan daromad arendodorning maqomiga qarab soliqqa tortiladi.

Agar xorijiy kompaniya O‘zbekistonda 183 kundan ortiq faoliyat yuritsa, u doimiy vakolatxona sifatida ko‘rilishi mumkin va bu qo‘shimcha soliq majburiyatlarini keltirib chiqaradi.

Xorijiy kompaniyalar uchun cheklovlar va qoidalar

Xorijiy biznes O‘zbekistonda mahalliy kompaniyalar bilan teng huquqda faoliyat yurita oladi. Ammo ijaraga olingan manzil rasmiy tasdiqlangan bo‘lishi zarur. Agar kompaniya akkreditatsiyasiz faoliyat yuritsa, bu jarimalar va tekshiruvlarga sabab bo‘lishi mumkin.

Moliyaviy masalalar

Moliyaviy shaffoflik — chet el kompaniyalari bilan ishlashdagi eng muhim omillardan biri. To‘lov valyutasi, muddatlar, depozitlar va kafolatlar oldindan aniq kelishilishi lozim.

Ijara narxining shakllanishi

Narx joylashuv, ta’mir holati, bino klassi va texnik jihozlanishiga bog‘liq.

Toshkentning markaziy hududlarida va zamonaviy biznes markazlarida narxlar ancha yuqori.

Xorijiy kompaniyalar korporativ standartlarga mos keladigan ofislar uchun ko‘proq to‘lashga tayyor: tayyor ta’mir, mebel, tez internet, toza umumiy maydonlar.

Hisob-kitob valyutasi va shartnomalar

Shartnoma UZSda valyuta bandi bilan yoki USD/EURda tuzilishi mumkin. Eng muhimi — kurs o‘zgarishi bo‘yicha aniq formula ko‘rsatiladi.

Shartnomada to‘lov muddati, indeksatsiya, jarimalar, depozit va majburiyatlarni bajarish kafolatlari yozilishi kerak.

Depozit, kafolat va sug‘urta

Xavfsizlik uchun bir necha oylik depozit yoki bank kafolati talab qilish maqsadga muvofiq.

Shuningdek, sug‘urta masalasini ham kelishib olish lozim. Xorijiy kompaniyalar odatda bu bandga ijobiy qaraydi va ko‘pincha ofisni o‘zlari sug‘urtalaydi.

Ofis tanlovi va infratuzilma

Xorijiy kompaniyalar uchun ofis — bu faqat ish joyi emas, balki kompaniya imiji va ish madaniyatining bir qismi. Shuning uchun ular ko‘proq qulaylik, zamonaviy ko‘rinish va infratuzilmaga e’tibor beradi.

Xorijiy kompaniyalar talab qiladigan sharoitlar

Chet elliklar odatda 100 m² dan katta, moslashuvchan rejalashtirishga ega, muzokara xonalari, open-space va rahbarlar uchun kabinetlari bo‘lgan ofislarni tanlaydi.

Mebel, zamonaviy ta’mir, konditsionerlar — katta ustunlik. Ideal holatda ofis “kalit topshirish” holatida bo‘lishi kerak.

Transport qulayligi va biznes muhiti

Yaxshi transport aloqasi, markazga yaqinlik, metro, bank, mehmonxona va kafe­larning mavjudligi juda muhim.

Toshkentda aynan markaziy hududlardagi ofislar xilma-xil xorijiy kompaniyalarni ko‘proq jalb qiladi.

IT-infratuzilma, avtoturargoh va qo‘shimcha qulayliklar

Barqaror internet, xavfsizlik tizimi, avtoturargoh — xorijiy kompaniyalar uchun deyarli majburiy talab.

Agar bu mavjud bo‘lmasa, ijaraga taklif qilishdan oldin shu sharoitlarni yaratish tavsiya etiladi.

Xatarlar va tavsiyalar

Valyuta kursi o‘zgarishi, xalqaro banklar o‘tkazmalaridagi kechikishlar, korporativ ichki tartiblar — bular chet el kompaniyalari bilan ishlashda uchrab turadigan holatlar. Ularga tayyor bo‘lish muvaffaqiyatli hamkorlikni ta’minlaydi.

Eng ko‘p uchraydigan qiyinchiliklar

  • Arendator akkreditatsiyadan o‘tmagan bo‘lsa, qo‘shimcha hujjatlar talab qilinadi.
  • USD/EURdagi to‘lovlar kurs xavfini oshiradi.
  • Shartnomalar odatda 3-5 yilga tuziladi, ammo qisqa muddat bo‘lsa — arendator tez-tez almashishi mumkin.
  • Akkreditatsiyasiz faoliyat yuritish — jarima xavfi.

Yuridik va moliyaviy xatarlarni kamaytirish

  • Vakolatxona ro‘yxati bo‘yicha tajribali yurist bilan ishlang.
  • Depozit, kafolat, to‘lov muddati, indeksatsiya va bekor qilish tartibini aniq belgilang.
  • Ofis klassini to‘g‘ri ko‘rsating — bu kelajakda kelishmovchiliklarni kamaytiradi.
  • Arendatorning huquqiy maqomini tekshiring.

Uzoq muddatli hamkorlik uchun tavsiyalar

Xorijiy kompaniyalar bilan ishlash — bu hamkorlik madaniyatini talab qiladi. Bu uzoq muddatli ijara uchun muhim omil.

  • Ofis holatini yaxshi saqlang, internetni barqaror qiling.
  • Boshlanishida moslashuvchan bo‘ling: kichik chegirma yoki ofis jihozlashda yordam muzokaralarni tezlashtiradi.
  • Arendator bilan muntazam aloqada bo‘ling.
  • Arendatorni hamkor sifatida ko‘ring.

O‘zbekistonda ofis egalari uchun asosiy xulosalar

Chet el kompaniyalariga ofis ijaraga berish — bu oddiy ijara emas, to‘laqonli hamkorlikdir.

To‘g‘ri rasmiylashtirilgan shartnoma, shaffof to‘lovlar, sifatli ofis va yaxshi infratuzilma — muvaffaqiyatning asosiy ustunlari.

Agar bular ta’minlansa, xorijiy kompaniya bilan hamkorlik barqaror daromad va bozorda kuchli pozitsiyani beradi.

Bugun xalqaro kompaniyalar uchun ofis ijarasi — eng istiqbolli yo‘nalishlardan biri.