O‘zbekistonda ko‘chmas mulk bozoriga taalluqli muhim o‘zgarish amalga oshirildi: mahallalar endilikda rasmiy ravishda ko‘chmas mulk oldi-sotdisi jarayonlarida ishtirok etishi mumkin. Bu yangilik aholi, tadbirkorlar va butun sektor uchun yangi imkoniyatlar ochadi.

Mahallalar va aholiga nima o‘zgardi

Avvallari mahallalar ko‘proq ijtimoiy masalalar bilan shug‘ullanuvchi jamoat tuzilmalari sifatida faoliyat yuritardi. Endilikda ular uylar, kvartiralar va yer uchastkalarining oldi-sotdisida rasmiy ishtirok etishi mumkin.

Aholi uchun amaliy afzalliklar:

  • Bitimlarni soddaroq rasmiylashtirish — fuqarolar ortiqcha byurokratiyasiz, vositachilarsiz bitimlarni mahalla orqali rasmiylashtirishi mumkin.
  • Shaffoflik oshadi — har bir bitim rasmiy qayd etiladi, firibgarlik xavfi kamayadi.
  • Yangi daromad manbalari — mahalla bitimlarga hamroh bo‘lgani uchun komissiya olishi mumkin, aholiga esa mulkni tezroq sotish imkoniyati yaratiladi.

Masalan, Toshkentdagi bir mahalla bir nechta oilaga kvartira oldi-sotdisini rasmiylashtirishda yordam bergan, natijada hujjatlar bir necha kun ichida tayyor bo‘lgan.

Ko‘chmas mulk bozoriga ta’siri

Bu yangilik nafaqat aholiga, balki butun ko‘chmas mulk industriyasiga ta’sir ko‘rsatadi.

Bozordagi amaliy o‘zgarishlar:

  • Faollik oshadi — aholi xaridor va sotuvchilarga bevosita chiqish imkoniga ega bo‘ladi.
  • Davlat ro‘yxatidan o‘tkazish bo‘limlaridagi yuk kamayadi — mahallalar jarayonni tezlashtiradi.
  • Bitimlar soni ko‘payadi — soddalashtirilgan tartib mulk egalari uchun rag‘bat bo‘ladi.
  • Kichik biznesga ko‘mak — mahallalar bilan hamkorlik qilgan rieltorlar va agentliklar o‘z mijozlar bazasini kengaytiradi.
  • Ishonch ortadi — mahallalarning rasmiy ishtiroki xavflarni kamaytiradi va bozorni barqarorroq qiladi.

Aholi va tadbirkorlar uchun amaliy tavsiyalar

Agar siz mulkni mahalla orqali sotish yoki xarid qilishni rejalashtirsangiz:

  • Mahallangizning vakolatlarini aniqlashtiring — turli hududlarda jarayon tartibida farqlar bo‘lishi mumkin.
  • Mulk hujjatlarini tekshiring — mulkdor pasporti, texnik pasport, cheklovlar yo‘qligi.
  • Soliq tartiblariga amal qiling — bitimlar rasmiy qayd etiladi, shuning uchun soliq va yig‘imlar qonun bo‘yicha to‘lanadi.
  • Mahallaning maslahatidan foydalaning — ular shartnomani to‘g‘ri rasmiylashtirishda yordam beradi.
  • Rasmiy e’lonlarni kuzating — yangiliklar mahalliy hokimliklar saytlarida e’lon qilinadi.

Mahalliy biznesga qanday ta’sir qiladi

Tadbirkorlar va rieltorlar uchun yangi imkoniyatlar ochiladi:

  • Aholi bilan bevosita ishlash imkoniyati.
  • Bitimlarni rasmiylashtirish bo‘yicha qo‘shimcha xizmatlar taklif qilish imkoni.
  • Mahallalar bilan hamkorlik orqali ishonchning oshishi.
  • Ijara va sotuv bozorida faollikning ko‘payishi.

Uzoq muddatda bu yangilik mikrohududlarda infratuzilma rivoji va iqtisodiy faollikni kuchaytirishi kutilmoqda.