Rivojlanayotgan turizm oqimi tufayli O‘zbekistonda qisqa muddatli ijara bozori yil sayin kengaymoqda. Toshkent, Samarqand, Buxoro va Xivaga kelayotgan sayyohlar ko‘paygani sari uy egalari uchun qo‘shimcha daromad olish imkoniyati ham oshmoqda. Ammo daromad faqat tunav narxiga bog‘liq emas. Qonunlarga rioya qilish, mehmon uchun qulay sharoit yaratish va to‘g‘ri operatsion boshqaruv — muvaffaqiyatning asosiy omillaridir. Ushbu maqolada turistlarga uy ijaraga berishda nimalarga e’tibor berish kerakligi, birinchi mehmon kelishidan oldin bajarilishi zarur ishlar va eng ko‘p uchraydigan xatolar haqida gaplashamiz.

Huquqiy va me’yoriy talablar

Sutkalik ijara bilan shug‘ullanishdan oldin faoliyatingiz qonun doirasida ekaniga ishonch hosil qiling.

Qonunchilik va hisob bo‘yicha e’tibor qaratilishi kerak bo‘lgan asosiy bandlar:

  • Turistik obyektlar reyestriga ro‘yxatdan o‘tish. Ko‘p hollarda sutkalik ijara bilan shug‘ullanadigan uylar turar joy obyektlari reyestriga kiritilishi va Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan talablar asosida ishlashi kerak bo‘ladi (aniq ma’lumotni yuristdan oling).
  • Standartlar va sertifikatlash. Amaliyotda O‘zDSt 3220:2017 standartiga (xavfsizlik va asosiy xizmatlar talablari) rioya qilish tavsiya etiladi. Bu sayyohlik guruhlari va turoperatorlar bilan ishlashda katta ahamiyatga ega.
  • Soliq masalalari. Ijradan olingan daromad soliq solinadigan tushum hisoblanadi. Jismoniy shaxs daromadlarini deklaratsiya qilishi va tegishli soliq to‘lashi shart. Aniq stavkalar mulk egasining maqomi va imtiyozlariga bog‘liq — buni soliq maslahatchisi bilan aniqlashtiring.
  • Shartnoma va yashash qoidalari. Yozma shartnoma (yoki tasdiqlangan bron + shartlarga rozilik) majburiy. Bu ham mulkdorni, ham mehmonni himoya qiladi va depozit qaytarish yoki zararni undirish jarayonini yengillashtiradi.
  • Xavfsizlik talablari. Yong‘inga qarshi xavfsizlik, dori qutisi, favqulodda xizmatlar raqamlari, ishonchli qulf — bular nafaqat talab, balki obro‘-e’tibor masalasidir.

Turistlar uchun eng muhim uy xususiyatlari

Sayyohlar tezlik va qulaylikni xush ko‘rishadi. Uyingizni tayyorlashda quyidagilarni hisobga oling:

  • Diqqatga sazovor joylar, markaz yoki transport chorrahasiga yaqinlik ko‘proq buyurtma olib keladi. Ish safariga keluvchilar uchun biznes markazlar va aeroportga yaqin bo‘lishi muhim.
  • Internet va texnika. Tez va barqaror internet shart. Minimum: Wi-Fi 50–100 Mbit, yaxshi router, imkon bo‘lsa zaxira internet.
  • Toza choyshab, issiq suv, konditsioner (ayniqsa issiq hududlarda), oddiy oshxona jihozlari, kir yuvish mashinasi — ko‘pincha tanlovni belgilaydi.
  • Mustahkam eshik, ishlaydigan qulf, videodomofon yoki kamida egasi bilan tez aloqa. Sayyohlar aniq xavfsizlik siyosati bo‘lgan ularni tanlaydi.
  • Kirish/chiqish qoidalari. Moslashuvchan check-in (kodli qulf, kalit qutisi) va qulay check-out qayta bron ehtimolini oshiradi.

Infratuzilma va atrofdagi servis

Sayyohlar faqat uyga emas, uning atrofidagi qulayliklarga ham baho beradi.

  • Yaqinda do‘kon va ovqatlanish joylarining mavjudligi sutkalik turar joylar uchun juda muhim.
  • Transport: bekatlar, taksi, aeroportga transfer; avtomobil egalari uchun avtoturargoh katta plus.
  • Tozalik xizmati va choyshab almashtirish — qo‘shimcha pullik xizmat sifatida taklif qiling.
  • Mehmonlar uchun ko‘rsatmalar: texnikadan foydalanish, favqulodda raqamlar, tavsiya etilgan joylar — bu e’tibor belgisi va savollar sonini kamaytiradi.

Marketing va platformalar: qayerda e’lon berish va qanday sotish

To‘g‘ri tanlangan platforma — muvaffaqiyatning yarmi.

  • Airbnb va Booking — asosiy xalqaro xizmatlar. Mahalliy auditoriya va rus tilida gapiruvchilar uchun Realting.uz, shuningdek Telegram va Instagramdan foydalaning.
  • 10-20 ta sifatli surat: yorug‘ xonalar, derazadan manzara, oshxona, yuvinish xonasi, kirish qismi. Yaxshisi — professional suratkash yoki sifatli smartfon bilan kunduzgi suratlar.
  • Barcha qulayliklarni aniq yozing: internet tezligi, transfer bor-yo‘qligi, uy qoidalari. Kalit iboralar ishlating, lekin tabiiy tarzda.
  • Narx belgilash. Mavsumiylikni (Samarqand, Buxoro — turizm davrida yuqori talab), raqobatchilar narxini va platformadagi o‘rningizni hisobga oling. Dinamik narxlash va uzoq bronlarga chegirma statik yuqori narxdan ko‘ra samaraliroq.
  • Fikrlar va reyting. Mehmonlarga 1 soat ichida javob bering, muammolarni tez hal qiling — bu reyting va yuklanishga bevosita ta’sir qiladi.

Moliyaviy tomonlar: xarajatlar va daromad prognozi

Quyida umumiy ko‘rsatkichlar — aniq raqamlar shaharga va uy darajasiga bog‘liq.

Boshlang‘ich xarajatlar. Ta’mir, mebel, texnika, sifatli postel, idish-tovoq, kodli qulf — shahar ichidagi standart 1 xonali uy uchun taxminan $2 000-8 000.

Doimiy xarajatlar. Kommunal to‘lovlar, internet, tozalash, mayda ta’mir va amortizatsiya — daromadning 10-30%.

Daromad va yuklanish. Turistik shaharlarida bir tun narxi odatda $20-80. 50-70% yuklanishda investitsiyalar 2-5 yilda qoplanishi mumkin.

Segmentlar:

  • Byudjet: $15-30/tun, minimal xarajatlar, katta aylanma; lekin marja past.
  • O‘rta sinf: $30-60/tun, qulayliklar va marketingga sarmoya — optimal variant.
  • Premium: $70+/tun, yuqori daromad; lekin past mavsumda bo‘sh turish xavfi yuqori.

Uy egalari eng ko‘p qiladigan xatolar

  • Huquqiy talablarga e’tibor bermaslik — jarima va obro‘ yo‘qotish xavfi.
  • Sifatli suratlar yo‘qligi — sayyohni jalb etolmaydi.
  • Zaxira internet yoki texnika bo‘lmasligi — yomon sharhlarga olib keladi.
  • Past mavsumda narxni asossiz ko‘tarish — yuklanish nolga tushadi.
  • Mehmonlarga sust javob — reytingning tushishiga sabab bo‘ladi.

Real misollar

A-kейс: Toshkentda 1 xonali “byudjet” kvartira.

$2 500 sarmoya (ta’mir + mebel). $25/tun, 55% yuklanish → oylik tushum ≈ $412, xarajatlar ≈

$120 → sof foyda ≈ $292. O‘zini qoplash muddati ~7–9 oy.

B-кейс: Samarqandda 2 xonali “o‘rta sinf”.

$6 000 sarmoya. $60/tun, 65% yuklanish → $1 170 daromad, $300 xarajat → $870 foyda. O‘zini qoplash ~7–9 oy (mavsumda tezroq).

Turistlarga uy ijaraga berishni boshlashdan oldingi chek-list

  • Huquqiy talablarni tekshiring va ro‘yxatdan o‘ting.
  • Baza ta’mirini qiling, kerakli texnikani xarid qiling.
  • Tezkor Wi-Fi va imkon bo‘lsa zaxira internetni yoqing.
  • Professional suratlar va batafsil tavsif tayyorlang.
  • Shartnoma va uy qoidalarini tuzing; depozit siyosatini belgilang.
  • Qulay check-in jarayonini sozlang.
  • Mavsumiy narxlarni belgilang va marketing kanallarini ulang.
  • Ishonchli tozalovchi va favqulodda holatlar uchun odam toping.

Xulosa: O‘zbekistonda sutkalik ijara yaxshi daromad manbai bo‘lishi mumkin, ammo tizimli yondashuv talab qiladi: qonunlarga amal qilish, qulayliklarga sarmoya qilish va mehmonlar bilan sifatli ishlash. To‘g‘ri tayyorgarlik ko‘rsangiz, ijara boshog‘riqqa emas, barqaror daromadga aylanadi.